By Zioła od wieków są wykorzystywane przez człowieka tak w lecznictwie jak i kuchni. W Polsce występuje ok. 2 tysięcy gatunków ziół, jednak w zielarstwie używa się zaledwie 530 gatunków. W ostatnich latach zioła cieszą się szczególnie dużą popularnością, co może wynikać z tęsknoty do tego co naturalne, a ich uprawa w doniczkach w domu nie jest trudna. Stosowanie ziół to przepis na zdrowie, radość i dobre samopoczucie. Jeśli chcemy cieszyć się ich właściwościami i smakiem z własnych doniczkowych upraw warto najpierw poznać jak je pielęgnować.
Zioła to nie tylko wspaniały smak i aromat potraw, ale także doskonałe źródło witamin i składników odżywczych, dlatego warto zadbać o to, żeby znalazły się w naszej diecie. Najlepsze są te świeże zerwane z dzikich łąk – jednak trudno trafić na wiele z nich w naszej okolicy i trzeba się już dobrze na nich znać, żeby mieć pewność, że jest to roślina jadalna. Dużo bezpieczniejszym sposobem będzie uprawianie ziół w ogródku czy w domowych i balkonowych doniczkach. Zawsze pod ręką z pewnego, ekologicznego źródła dostarczą nam wiele przyjemności i witamin. Niektóre z ziół są roślinami wieloletnimi, więc wystarczy odpowiednia pielęgnacja, żeby cieszyć się nimi przez długi czas.
Spis treści
Pietruszka
Pietruszkę uprawiano już w starożytności w rejonie Morza Śródziemnego, a w XVIII wieku przywędrowała do Skandynawii, gdzie wzbogacała smak tamtejszej dość tłustej i wodnistej kuchni. Szybko zyskała uznanie również w innych krajach europejskich.
W doniczkach można bez problemu uprawiać pietruszkę na natkę. Jest także kilka odmian naciowych (nie idą w korzeń). Pietruszka lubi żyzną i luźną glebę, bogatą w próchnicę. Nadaje się zarówno do uprawy w domu jak i na balkonie.
Natkę pietruszki można zamrozić lub ususzyć w temperaturze 50-90 stopni C z uchylonymi drzwiczkami piekarnika.
Natka pietruszki jest bogata w witaminę A, C, E, a także żelazo i kwas foliowy, działa moczopędnie, łagodzi nerwobóle, pomaga w leczeniu kamicy nerkowej. Dodatkowo ma działania detoksykacyjne i poprawia trawienie. Sprawdzi się w praktycznie w każdej potrawie. Doskonale smakuje napój ze zmiksowanej natki pietruszki z wodą, sokiem z cytryny i łyżką miodu. Prawdziwa bomba witaminowa!
Koper
Chociaż największą sławę zyskał we Włoszech to pochodzi z Azji. Jego smak doceniali także Egipcjanie czy Grecy. Koper jest dość kapryśną rośliną – rzadko rośnie w miejscu, w którym go posiejemy, za to często pojawia się sam w dość zaskakujących miejscach, które sam uznaje za odpowiednie. Nie wymaga specjalnej ziemi, chociaż najlepiej się czuje w ziemi wilgotnej i żyznej. Lubi regularne podlewanie jednak nie zbyt obfite, żeby nie zgniły mu korzenie.
Do uprawy doniczkowej najlepiej nada się koper karłowaty – to specjalna odmiana, która nie rozrasta się w górę. Jej zadaniem jest jedynie wyhodowanie naci kopru, który podobnie jak natka pietruszki sprawdzi się w każdej potrawie czy sosach.
Koper jest cennym źródłem witamin z grupy B i C, a także magnezu, żelaza, kwasu foliowego czy potasu. Wspomaga procesy trawienne i łagodzi migreny. Ma działanie detoksykacyjne i przeciwutleniające, co wspomaga profilaktykę i leczenie stanów zapalnych.
Mięta pieprzowa
Od stuleci gości w kuchni jako przyprawa. Wykorzystuje się ją powszechnie do aromatyzowania napojów, nalewek i likierów. W dawnych czasach liście mięty zapobiegały szybkiemu kwaszeniu się mleka.
Mięta pieprzowa jest rośliną wieloletnią – dzięki odpowiedniej uprawie, będziemy mogli cieszyć się jej właściwościami przez długi czas. Sadząc lub siejąc miętę w doniczce warto zadbać o jej przestrzeń – szybko się rozrasta i zaczyna jej brakować miejsca, dlatego wskazany jest wysiew od razu do dużej doniczki. Osiąga wysokość 30-60 cm. Lubi żyzną glebę i wilgotne stanowisko nie narażone na bezpośrednie słońce.
Mięta pobudza apetyt. Używa jej się także przy problemach żołądkowych, wątrobowych, skórnych, a także jest popularnie stosowana w inhalacjach.
Domowy zielnik
Jeżeli planujemy zorganizować domowy zielnik to najlepiej jeśli będzie znajdował się w słonecznym lub lekko zacienionym miejscu. Do uprawy ziół warto wybrać przepuszczalną glebę tak, aby nie miały zbyt wilgotno. Większość ziół wymagają ograniczonego nawożenia. Zbyt duża ilość azotu z nawozu sprawi, że ich liści zbyt mocno się rozrosną i to znacząco pogorszy ich smak.
Część ziół woli bardziej nasłonecznione stanowiska, inne mniej:
- zioła preferujące słoneczne stanowiska: lawenda, chilli, cząber, rozmaryn, szałwia
- zioła preferujące półcień: kolendra, estragon, oregano, lubczyk, mięta czy melisa
Pamiętajmy o regularnym podlewaniu ziół, szczególnie tych na bardziej słonecznych stanowiskach.
Aby cieszyć się dłużej smakiem, aromatem i właściwościami niektórych ziół warto je suszyć. Zioła, które można poddać suszeniu to na przykład: mięta, oregano, tymianek, melisa, rozmaryn, estragon czy pokrzywa.
Jeżeli posiadamy suszarkę do warzyw, owoców i grzybów to doskonale sprawdzi się także w suszeniu ziół. Jeżeli jednak nie posiadamy takowej, można to zrobić również w piekarniku susząc zioła w 50 stopniach C przy uchylonych drzwiczkach. Co jakiś czas warto je obrócić, żeby się nie przykleiły.
